خطر فرسایش بیخ گوش بنای تاریخیهشتی در کازرون - هدا بلاگ

در پی بارش بارندگی های قابل توجه ماه های اخیر در شهرستان کازرون، که بخش زیادی از آثار تمدنی و تاریخی ایران زمین را در خود جای داده است، شاهد شدت گرفتن فرسایش در بعضی آثار و ابنیه ارزشمند و برجسته تاریخی نظیر بنای معروف به هشتی بوده ایم.

آنالیز های میدانی حاکی از لزوم توجه جدی به این اثر ارزشمند تاریخی، واقع در منطقه کمارج از شهرستان کازرون است، بنایی که اگر هرچه سریعتر نسبت به استحکام بخشی و بازسازی آن اقدام لازم عملیاتی نگردد، جبران خرابی ها بسیار سخت، هزینه بر و طولانی خواهد بود.

محسن عباسپور، یکی از فعالان میراث فرهنگی، در این ارتباط گفت:

این بنای تاریخی که اهالی کمارج آن را هشتی می نامند؛ بقایای ساختمانی 2 طبقه بوده که دارای یک حیاط مرکزی و اطاق های پیرامونی است؛ آخرین مالک شناخته شدۀ این ساختمان که از بیرون نمایی سنگی و زیبا دارد، ملامحمدشفیع کمارجی، یکی از چهره های تاریخی و شناخته شدۀ این منطقه، بوده که بالغ بر 150 سال پیش در آن زندگی می نموده است.

عباسپور اضافه نمود:

ویژگی های مختلف معماری این ساختمان تاریخی در کنار آنالیز های علمی اجرا شده در ارتباط با سایر ساختمان ها و ابنیه تاریخی همجوار با آن، نظیر کاروانسرا و برج های نگهبانی کمارج، نشان می دهد که ساختمان مذکور احتمالاً مربوط به اواخر دوره صفویه است؛ گرچه برای قدمت سنجی دقیق، احتیاج به آواربرداری و خواناسازی پلان است.

عباسپور با بیان اینکه در طول سالیان متمادی، این بنا متروکه شده و اکنون سال ها است که کسی در آن زندگی نمی کند و بنابراین دچار آسیب های زیادی شده به طوری که بخش هایی از این ساختمان تاریخی تخریب شده و بخش های قابل توجهی از آن نیز در زیر خاک مدفون است، گفت:

آنچه اکنون در این ساختمان قابل مشاهده است، یک هشتی به نسبت بزرگ با هشت درگاهی و یک حوضچۀ مرکزی است که به بخش های مختلف این ساختمان راه داشته و دارای سقفی گنبدی با مقرنس های گچی زیبایی است.

او اعلام نمود:

سقف گنبدی این هشتی را می توان از بزرگترین نمونه های سقف های گنبدی تاریخی در منطقۀ کازرون و زیباترین و بزرگترین نمونۀ برجای مانده از چنین سقف هایی در این منطقه دانست. چند اتاق دیگر به همراه بخشی از دیواره های بلند این ساختمان، همچنان پابرجا هستند اما به علت عدم استحکام بخشی، احتمال تخریب آن ها نیز وجود دارد.

این کارشناس ارشد جامعه شناسی گفت:

توجه و علاقۀ اهالی روستای کمارج نسبت به آثار تاریخی موجود در این روستا و بعلاوه فعالیت بعضی افراد آگاه و علاقه مند محلی برای حفظ و احیاء ارزش های تاریخی روستای کمارج، بستر مناسبی را ایجاد نموده تا سازمان میراث فرهنگی، جهانگردی و صنایع دستی بتواند با استفاده از یاری و مشارکت اهالی این روستا، نسبت به حفاظت از این بنای شاخص تاریخی اقدام نموده و فصل تازه ای را در معرفی ظرفیت های تاریخی روستای کمارج شروع کند.

عباسپور بعلاوه گفت:

نام روستای کمارج در متون مختلف تاریخی، از جمله کتاب مسالک و ممالک اصطخری که نزدیک به هزار سال پیش نوشته شده است نیز آمده و در متون متعدد و معتبر تاریخی دیگری از جمله مفتاح الهدایه و مصباح العنایه، فارسنامه و... با نام این روستا روبرو می شویم.

این فعال میراث فرهنگی یادآور شد:

این مسئله حاکی از اهمیت بالای کمارج در مطالعات تاریخی مرتبط با نواحی جنوبی فارس است. به ویژه آنکه بایستی در نظر داشت این منطقه در طول تاریخ خود، در مسیر یکی از محورهای مهم ارتباطی دشت میانی کشور به خلیج فارس قرار داشته و کاروان های متعددی که در مسیر شیراز ـ کازرون ـ بوشهر تردد داشته اند، از این منطقه عبور می نموده اند.

روستای کمارج در 30کیلومتری جنوب غربی کازرون و در بخش کنارتخته و کمارج این شهرستان قرار گرفته است. ویژگی های متعدد طبیعی و تاریخی این روستا، کمارج را به یکی از روستاهایی تبدیل نموده که ظرفیت بالایی در حوزه های مطالعات تاریخی و جذب جهانگرد دارد.

وجود دو کاروانسرا در نزدیکی این روستا، پنج برج نگهبانی مربوط به دورۀ صفوی که در لیست آثار ملی ایران به ثبت رسیده اند، در کنار بافت تاریخی روستا و بعضی آثار تاریخی دیگر در اطراف آن، از جمله ظرفیت های برجسته روستای کمارج در حوزه های تاریخی محسوب می گردد.