دانشگاه ها درخواست رشته کارشناسی آموزش زبان فارسی بدهند - هدا بلاگ

اما مهمتر از این مساله، آن است که هم چون کشورهای پیشرفته، آموزش زبان فارسی را، خواه به اسم زبان اول، خواه به اسم زبان دوم یا خارجی، یک دانش بدانیم که علاقمندان آن بایسته است از مقطع کارشناسی تا دکتری در همین رشته علمی و تخصصی به تحصیل بپردازند. دانش آموزشکاوی زبان فارسی همچون آموزشکاوی زبان های دیگر است. البته، آموزش زبان ها با آموزش سایر علوم از این جهت فرق دارد که تسلط بر زبان به روش های گوناگونی از جمله یادگیری طبیعی و هم یاددهی/ یادگیری در کلاس انجام می شود.

با توجه به گفت گوی قبلی ایبنا با امیررضا وکیلی فرد عضو شورای علمی و برنامه ریزی توسعه زبان فارسی و ایران شناسی در دانشگاه ها و مراکز علمی خارج از کشور وزارت علوم، عضو هیات علمی دانشگاه بین المللی امام خمینی که بیان نموده بود ما از جمله کشورهای نادری هستیم که هنوز مقطع کارشناسی آموزش زبان خودمان، یعنی رشته آموزش زبان فارسی را در دانشگاه هایمان نداریم و باید سریعتر راه اندازی شود، به سراغ او رفتیم تا نتیجه پیگیری ها و تلاش هایش را برای راه اندازی این رشته جویا شویم. این آموزشکاو زبان و ادبیات فارسی در نهایت توانسته است سرفصل های 160 واحد از رشته آموزش زبان فارسی را با اهداف و منابع نو تدوین کند که در مشروح گفت وگویی که در ادامه آمده است درباره چرایی و چگونگی و اهداف راه اندازی این رشته از او پرسیده ایم:

آقای دکتر در مصاحبه ای که با شما در تاریخ پنجشنبه 8 اسفند 1398 داشتم، اشاره نمودید که ما از جمله کشورهای نادری هستیم که هنوز مقطع کارشناسی آموزش زبان خودمان را در دانشگاه هایمان نداریم، آیا این رشته تا به امروز راه اندازی شده است؟

بله، خوشبختانه، با پیگیری هایی که پس از آن مصاحبه با همکاری اعضای محترم کارگروه علمی زبان شناسی و آموزش زبان فارسی به غیرفارسی زبانان وزارت علوم، تحقیقات و فناوری انجام دادیم، هم اکنون می توانیم بگوییم که ما از جمله کشورهای نادری بودیم که کارشناسی آموزش زبان رسمی کشور را تا هفته پیش به صورت مصوب نداشتیم، اما اکنون در شورای توسعه و برنامه ریزی وزارت علوم تصویب شده است.

به نظر شما ضرورت و اهمیت راه اندازی این رشته نو دانشگاهی در چیست؟

زبان فارسی بخش عظیمی از میراث ارزشمند فرهنگ ایرانی-اسلامی و یکی از عوامل مهم انسجام و وحدت ملی این سرزمین است. رشته آموزش زبان فارسی سه محور دارد، یکی، آموزش زبان فارسی به اسم زبان نخست و به فارسی زبانان، دوم، آموزش زبان فارسی به غیرفارسی زبانان در داخل کشور و محور سوم آموزش زبان فارسی به اسم زبان خارجی، به غیرفارسی زبانان در خارج از کشور است. در خصوص دو محور نخست، می توان به این موضوع اشاره نمود که توسعه نظام مند و آموزش علمی زبان فارسی در کنار سایر مسائل مالی، سیاسی و فرهنگی کشور، مساله ای بسیار حساس و مهم است. آموزش زبان فارسی در داخل کشور نیازمند برنامه ریزی زبان فارسی است. برنامه ریزی زبان به تلاش هایی گفته می شود که برای تاثیرگذاری بر رفتار زبانی افراد و جوامع در یک کشور انجام می گیرد. وجود چارچوبی منسجم برای اجرای برنامه های زبانی از جمله، برنامه های مدون و علمی برای آموزش زبان فارسی در منطقه ها گوناگون کشور، به شکل دهی هویت جمعی و ملی و پیشگیری از چندپارچگی و پراکندگی یاری می نماید. در کشور ما که تنوع زبانی و فرهنگی وجود دارد، برنامه ریزی آینده نگر، در نظر گرفتن بافت های گوناگون اجتماعی و پیش بینی کردن نتایج سیاست های زبانی و اتخاذ راهبردهای کلان برای آموزش علمی و نوین آموزش زبان فارسی می توانند جزو عواملی باشند که به وحدت ملی یاری نمایند.

در خصوص محور سوم شایسته است اضافه شود که آموزش و توسعه زبان فارسی در دانشگاه های بین المللی در خارج از کشور از جهاتی اهمیت دارد: نخست این که توسعه زبان فارسی با پیشینه کهن آن، به شناخت مردم، فرهنگ، تاریخ، عرفان، ادبیات و جغرافیای ما یاری بسزایی می نماید. این شناخت باورهای مثبت مردمان دنیا را در خصوص جامعه ایران تقویت خواهد نمود. دوم این که دانشجویان دانشگاه های بین المللی که به یادگیری زبان فارسی مبادرت می ورزند، پس از دانش آموختگی و استخدام در بخش های دولتی و خصوصی کشورشان، از لحاظ مبادلات فرهنگی، مالی و سیاسی و... اثرات مثبت بسیاری را برای کشورمان به همراه دارد. سوم این که گاهی انتخاب زبان فارسی و یادگیری آن می تواند سرآغازی برای ادامه تحصیل در دانشگاه های داخل کشور یا دست کم شرکت در دوره های دانش افزایی داخل باشد. چهارم این که این گونه افراد و خانواده هایشان عموماً به ایران سفر خواهند کرد. این خود به گردشگری و رونق مالی یاری می نماید. از این رو، بسیار ضرورت دارد که زبان فارسی به صورت علمی و جامع در دانشگاه های داخل و خارج از کشور آموزش داده شود.

هدف این برنامه چیست؟

در واقع، آموزشکاوی زبان فارسی مجموعه ای از روش ها، روینمودها، فرضیه ها و اصول آموزشی است که به مدرسان و نویسندگان ابزارهای یادگیری - به ویژه کتاب های درسی و نرم افزارها امکان می دهد تا فرآیندهای یاددهی و یادگیری را بهینه سازند. برنامه کارشناسی آموزش زبان فارسی، تربیت مدرسان مطلع، مسئولیت پذیر و شایسته در زمینه مهارت های روانشناختی، جامعه شناختی، روش شناختی، زبانشناختی و تربیتی است؛ آموزش مدرسانی که به تطبیق و تشخیص واقعیت های اجتماعی، تغییرات آموزشی، گوناگونی فرهنگی و تفاوت های فردی با هدف ارتقای یادگیری برای همه فارسی آموزان توانا هستند. این برنامه در نظر دارد اطمینان حاصل کند که در انتها دوره آموزشی، مدرس بر تدریس و ارائه آموخته هایش تسلط دارد و دانش خود را به طور مستمر افزایش می دهد. هم چنین مدرس می تواند به طور واضح و صحیح با دانش آموزان و فارسی آموزان ارتباط برقرار کند و بر عملکرد گروهی نظارت داشته باشد و با تیم های مختلف اجتماعی و آموزشی همکاری کند.

ایجاد این رشته چه کاستی ها و کمبودهایی را می تواند چه در محیط علمی و چه در سطح کاربردی در جامعه رفع کند؟

در محیط های علمی، امروزه استانداردهای آموزش زبان در سطح دنیای ارتقا یافته است و کشورهای پیشرو در دانش آموزشکاوی زبان، تربیت و آموزش مدرسان توانمند، ماهر و مطلع به دانش های گوناگون را سر لوحه برنامه های آموزش عالی خود قرار داده اند. در چنین شرایطی، مدرسان آموزش زبان فارسی باید بتوانند همسو با تحولات علمی و متناسب با نیازهای جامعه، خود را به دانش های گوناگون و روش های آموزشی متنوع مجهز نمایند تا بتوانند عادات و مهارت های زندگی و یادگیری پیوسته را برای سده های آینده در فارسی آموزان با آفرینش موقعیت های یادگیری گوناگون نهادینه نمایند.

در سطح کاربردی هم آموزش در کشور ما در این حوزه بسیار سنتی است و مدیران ناآشنا با نوآوری های دانش آموزشکاوی زبان، برای اثبات این مساله هم کافی است که به نتایج دانش آموزان ما در آزمون های دنیای تیمز و پرلز و مقایسه آنها با دیگر کشورها بپردازیم که رتبه ایران در بین دیگر کشورها بسیار پایین است. گاهی شنیده می شود که دلیل آن را به حضور نوجوانان و جوانان در فضای مجازی نسبت می دهند که این بی معناست، زیرا در جوامع پیشرفته فناوری های نوین نفوذ بیشتری در میان خانواده ها دارد. شدت افت تحصیلی در میان منطقه ها دوزبانه کشور متاسفانه از این هم بیشتر است، زیرا آموزش و پرورش و مدرسان زبان فارسی با سیاست ها، چارچوب ها و منایع آموزشی یکسان در تمام منطقه ها کشور به امر آموزش زبان فارسی می پردازند. برنامه کارشناسی آموزش زبان فارسی که با هدف تربیت مدرسان متخصص در تدریس زبان فارسی به فارسی زبانان و بعلاوه تدریس زبان فارسی به غیرفارسی زبانان طراحی شده است.

دانش آموختگان این رشته به چه ویژگی هایی دست خواهند یافت؟

پس از گذراندن واحدهای این رشته، ویژگی های دانش آموختگان بدین توضیح است:

1. تسلط کامل دانش آموختگان بر زبان فارسی و ویژگی های زبانشناختی آن

2. درک چگونگی کارنمودهای زبان فارسی

3. شناخت عمیق سازوکار روانشناختی فراگیری زبان فارسی به اسم زبان نخست و یادگیری زبان فارسی به اسم زبان دوم یا خارجی

4. شناخت تحول آموزش زبان های اول و دوم یا خارجی در طول زمان

5. روش های آموزش مهارت های دریافتی و تولیدی زبان و زیرمهارت های آن

6. توانایی سازگاری روینمودهای آموزشی زبان در موقعیت های کلاسی بزرگسالان، نوجوانان و بچه ها بر اساس گرایش های مهم دانش آموزشکاوی زبان فارسی

7. توانایی ارزیابی آموخته های زبان فارسی

8. توانایی بکارگیری منابع فناوری برای تسهیل یادگیری زبان به شیوه ای نقادانه

9. توانایی تفکر انتقادی در خصوص عملکرد حرفه ای خود با دورنمای دانش افزایی و کارآموزی پیوسته خویش

10. مطلعی از چالش های اجتماعی آموزش و پرورش به وسیله توسعه نگرش تحمل نسبت به همه فارسی آموزان با پیش زمینه های اجتماعی و فرهنگی گوناگون.

به طور کلی، برنامه کارشناسی آموزش زبان فارسی با یک رویکرد جامع و کامل تربیت مدرس زبان فارسی، در پی آن است که بتواند همزمان به کسب دانش و ایجاد مهارت ها، نگرش ها و رفتارهایی متناسب با حوزه های مورد علاقه و نیازهای امروزین فارسی آموزان دست یابد.

آیا این رشته به صورت رسمی تصویب و اجرایی شده است یا خیر؟

بله، همان گونه که گفتم، در شورای توسعه و برنامه ریزی وزارت علوم تصویب و در تارنمای وزارت بارگذاری شده است. فقط دانشگاه ها باید درخواست تاسیس رشته را بدهند و مراحل تاسیس آن را برای راه اندازی طی نمایند.

دانش آموختگان پس از گذراندن این دوره می توانند در کدام زمینه ها مشغول به فعالیت شوند؟

این عزیزان پس از دانش آموختگی می توانند در دانشگاه ها، مؤسسات آموزشی و پژوهشی داخل و خارج از کشور و دیگر سازمان ها (اعم از دولتی و خصوصی) در زمینه های زیر خدمت نمایند:

1. آموزش زبان فارسی به اسم زبان نخست، زبان دوم و خارجی به صورت علمی و تخصصی در مدارس دولتی و غیرانتفاعی داخل و خارج از کشور، مراکز آموزش زبان فارسی به غیرفارسی زبانان در دانشگاه های داخل و خارج از کشور، رایزنی های فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در خارج از کشور.

2. آموزش دروس مرتبط با زبان فارسی در رشته های زبانشناسی، ادبیات فارسی، مترجمی زبان، زبان های شرقی، خاورشناسی، ایرانشناسی، ... در مقاطع کاردانی و کارشناسی دانشگاه های داخل و خارج از کشور.

3. پژوهش در حوزه آموزشکاوی زبان فارسی و آنالیز مسائل حاکم بر یادگیری این زبان به اسم زبان نخست، زبان دوم و خارجی در منطقه ها گوناگون ایران و کشورهای دیگر

4. تهیه و تدوین مواد آموزشی و یاری آموزشی برای آموزش زبان فارسی به فارسی زبانان و هم غیرفارسی زبانان

5. کارشناسی فرهنگ نویسی برای اهداف ویژه و دانشگاهی غیرفارسی زبانان

6. کارشناسی شیوه های کاربرد زبان فارسی در رسانه های همگانی

7. فعالیت آموزشی، پژوهشی و اداری در زمینه های مرتبط با آموزش زبان فارسی در سازمان هایی چون دانشگاه های فرهنگیان، مراکز تربیت معلم، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، مدارس ایرانیان خارج از کشور، سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، مراکز آموزش زبان فارسی به غیرفارسی زبانان دانشگاه های کشور و خارج از کشور، ... .

گروه ساختمانی آبان: گروه ساختمانی آبان: بازسازی ساختمان و تعمیرات جزئی و کلی و طراحی ویلا و فضای سبز و روف گاردن، طراحی الاچیق، فروش درب های ضد سرقت را از ما بخواهید.