فلزی عجیب از فراسوی دنیا در گنجینه ای باستانی کشف شد - هدا بلاگ

???? یک دستبند کدر و ساده

???? یک نیم کره توخالی زنگ زده که با طلا تزیین شده است

اما آنچه این دو شیء را خاص و منحصر به فرد می نماید این است که جنس آن ها از آهن زمینی نیست، بلکه از شهاب سنگ هایی است که از آسمان به زمین سقوط نموده اند.

سالوادور روویرا-یورنس (Salvador Rovira-Llorens)، رئیس سابق بخش حفاظت موزه ملی باستان شناسی اسپانیا این تخقیق را انجام داده. نتایج این پژوهش دیدگاه های ما را در خصوص توانایی های فلزکاری تمدن های باستانی تغییر می دهد و نشان می دهد که مردمان ایبریه بیش از 3000 سال پیش مهارت های فلزکاری پیشرفته تری نسبت به آنچه تا به امروز تصور می شد، داشته اند.

گنجینه ای که اسرار باستان را فاش کرد

این مجموعه که با نام گنجینه ویِّنا (Treasure of Villena) شناخته می گردد، شامل 66 شیء طلایی است که بیش از 60 سال پیش، در سال 1963 در آلیکانته (Alicante)، اسپانیا کشف شد. این گنجینه یکی از بزرگ ترین و مهم ترین نمونه های زرگری عصر برنز در شبه جزیره ایبری و حتی سراسر اروپا محسوب می گردد.

این مجموعه عمدتاً شامل اشیای طلایی مانند کاسه، دستبند، گردنبند و کمربند است که از طلای خالص ساخته شده اند. اما وجود دو شیء آهنی در میان این مجموعه طلایی، همیشه یک معمای بزرگ بوده است.

معمای آهن در میان طلا

در حالی که همه اشیای گنجینه از جنس طلا هستند، دو شیء مشکوک وجود داشت:

???? یک نیم کره توخالی کوچک که گمان می رود بخشی از عصا یا دسته یک شمشیر باشد.

???? یک دستبند ضخیم که شبیه به یک گیره گردن (Torc) است و از جنس آهن به نظر می رسد.

مشکل چیست؟

???? عصر آهن (Iron Age) در شبه جزیره ایبری تا حدود 850 پیش از میلاد شروع نشد.

???? در حالی که اشیای طلایی این گنجینه بین 1500 تا 1200 پیش از میلاد تاریخ گذاری شده اند.

این موضوع با یک تناقض بزرگ همراه بود: اگر این دو شیء آهنی واقعاً از جنس آهن باشند، پس چگونه می توانند در میان یک گنجینه متعلق به عصر برنز قرار داشته باشند؟

آیا این آهن از زمین آمده است؟

زمین تنها منبع آهن نیست! در بسیاری از نقاط دنیا، پیش از شروع دوران آهن، بعضی اشیای نادر از آهن شهاب سنگی ساخته شده اند.

???? مشهورترین نمونه آن، خنجر آهنی فرعون توت عنخ آمون (Tutankhamun) است که از آهن شهاب سنگی ساخته شده بود.

???? در بعضی تمدن های باستانی، آهن شهاب سنگی بسیار ارزشمند بود و تنها برای ساخت اشیای خاص مانند سلاح های شاهانه و ابزارهای آیینی استفاده می شد.

چگونه می توان فهمید که آهن شهاب سنگی است؟

آهن شهاب سنگی دارای ویژگی خاصی است که آن را از آهن زمینی متمایز می نماید:

✅ دارای اندازه نیکل بسیار بالاتری نسبت به آهن زمینی است.

این تفاوت باعث می گردد که پژوهشگران بتوانند منشأ آهن را تعیین نمایند.

آزمایشی که راز 3000 ساله را فاش کرد

پژوهشگران با کسب اجازه از موزه باستان شناسی ویِّنا (Villena Museum)، نمونه هایی از این دو شیء برداشتند و آن ها را تحت آزمایش طیف سنجی جرمی (Mass Spectrometry) قرار دادند تا اندازه نیکل موجود در آن ها تعیین گردد.

اگرچه اندازه خوردگی این اشیا بسیار زیاد بود، اما نتایج این آزمایش ها به شدت نشان می دهد که هر دو شیء - هم نیم کره و هم دستبند - از آهن شهاب سنگی ساخته شده اند.

چگونه این کشف معما را حل کرد؟

???? این اشیای آهنی هم زمان با دیگر اشیای طلای این مجموعه، یعنی بین 1400 تا 1200 پیش از میلاد ساخته شده اند.

???? آن ها اولین نمونه های شناخته شده از اشیای ساخته شده با آهن شهاب سنگی در شبه جزیره ایبری هستند.

???? این موضوع با دوره پایانی عصر برنز همخوانی دارد، پیش از شروع فراوری گسترده آهن زمینی.

آیا یافته ها قطعی هستند؟

✅ به علت خوردگی شدید این اشیا، نمی توان با قطعیت گفت که نتایج نهایی هستند.

✅ اما تیم پژوهشی پیشنهاد داده است که از فناوری های غیرتهاجمی جدیدتر برای آنالیز دقیق تر این اشیا استفاده گردد تا داده های کامل تری در خصوص ترکیب فلزی آن ها به دست آید.

چرا این کشف مهم است؟

???? نشان می دهد که صنعتگران عصر برنز نه تنها با آهن شهاب سنگی آشنا بودند، بلکه توانایی پردازش و شکل دهی آن را نیز داشتند.

???? تعیین می نماید که تمدن های باستانی ارزش بالایی برای این نوع آهن قائل بودند و احتمالاً این اشیا را بسیار خاص و مقدس می دانستند.

???? ثابت می نماید که فناوری فلزکاری در اروپا بیش از 3000 سال پیش پیچیده تر از آن بود که تا به امروز تصور می شد.

مقایسه با دیگر اشیای آهن شهاب سنگی

✅ خنجر توت عنخ آمون (مصر، 1350 پیش از میلاد)

✅ تبر آهنی از قبر شاهزاده ای در ترکیه (1400 پیش از میلاد)

✅ دستبند و نیم کره ویِّنا (اسپانیا، 1400-1200 پیش از میلاد)

آیا فلزات آسمانی در اسطوره های باستانی نقش داشتند؟

???? در بسیاری از فرهنگ های باستانی، فلزاتی که از آسمان می آمدند، الهی و جادویی تلقی می شدند.

???? بعضی معتقد بودند که این فلزات دارای قدرت های ویژه ای هستند.

???? محتمل است که این اشیای ساخته شده از آهن شهاب سنگی، جایگاه آیینی و مذهبی داشته اند.

منبع