قرارداد پیمانکاری چیست؟ تعهدات، شرایط و انواع قراردادها

به گزارش هدا بلاگ، در دنیای امروز پروژه های متعددی به اجرا درمی آیند که تمامی آن ها به واسطه اصول و قوانین مطرح شده در یک قرارداد تحت عنوان قرارداد پیمانکاری مدیریت و کنترل می شوند. تدوین و تنظیم این گونه از قراردادها اصول و قوانین خاص خود را دارد و دقت زیادی را هم طلب می نماید. در این مطلب سعی خواهیم کرد که مروری بر قرارداد پیمانکاری و اصول و قوانین انواع آن داشته باشیم.

قرارداد پیمانکاری چیست؟ تعهدات، شرایط و انواع قراردادها

قرارداد پیمانکاری چیست؟

قرارداد پیمانکاری به طورکلی یک قراردادی است که بر اساس آن کارفرما مجموعه ای از فعالیت ها و اقدامات را تحت یک شرایط خاص به یک شخص حقیقی یا حقوقی تحت عنوان پیمانکار واگذار می نماید. به بیان دیگر قرارداد پیمانکاری به تنظیم روابط میان کارفرما و پیمانکار مربوط می گردد. موضوع قرارداد پیمانکاری می تواند شامل زمینه هایی همچون حمل و نقل، ساختمان و هر موضوع دیگری باشد.

کارفرما و پیمانکار

به لحاظ حقوقی کارفرما در یک طرف قرارداد پیمانکاری قرار گرفته است و مفاد ذکر شده در قرارداد را بر اساس اسناد و مدارک خاص به پیمانکار ارائه داده است. پیمانکار نیز یک شخص حقیقی یا حقوقی است که در طرف دیگر قرارداد پیمانکاری قرار گرفته است و اجرای موضوع قرارداد بر اساس اسناد و مدارک را بر عهده دارد.

شرایط عمومی

شرایط عمومی هر قرارداد پیمانکاری در واقع عبارت از تعهدات طبیعی غیرقابل تغییر و عام حاکم بر قرارداد است. بنابراین تعهدات و الزامات ذکر شده در شرایط عمومی قرارداد در واقع جنبه عمومی دارند که باید در تمامی قراردادهای پیمانکاری رعایت شوند و در کل نباید که هیچ تغییری در آن ها ایجاد کرد؛ به عبارت دیگر شرایط عمومی در واقع یک چارچوب کلی است که بسیاری از تکالیف، حقوق و مسئولیت های کارفرما و پیمانکار در آن ذکر شده است.

شرایط خصوصی

شرایط خصوصی مشمول شرایطی می شوند که در جهت تکمیل قرارداد پیمانکاری و با توجه به شرایط و ماهیت آن تهیه و تنظیم می شوند. شایان ذکر است که شرایط و الزاماتی که در این بخش از قرارداد پیمانکاری آورده می شوند هیچ گاه نخواهند توانست که موارد مطرح شده در شرایط عمومی قرارداد را نقض نمایند.

انواع قراردادهای پیمانکاری

مهم ترین و پرکاربردترین قراردادهای پیمانکاری را می توان در موارد زیر خلاصه کرد.

  1. قراردادهای پرداخت کلی
  2. قراردادهای دائمی
  3. قراردادهای سریال
  4. قراردادهای با قابلیت تغییر
  5. قراردادهای با دوره زمانی محدود
  6. قراردادهای سنجشی
  7. قرارداد فاکتور ثابت
  8. قرارداد قیمت هدف
  9. قراردادهای بازپرداخت هزینه
  10. قراردادهای مدیریتی
  11. قراردادهای مدیریت پروژه
  12. قراردادهای طراحی و ساخت
  13. قراردادهای ساخت و توسعه

قرارداد های پرداخت کلی

بر اساس این نوع از قرارداد پیمانکاری، پیمانکار موظف است که کل عملیات و کار تعریف شده را با یک هزینه معین به خاتمه برساند. قیمت در این گونه از قرارداد ها به دو صورت ثابت و شناور است. این قرارداد ها در شرایطی که اطلاعات کافی وجود داشته باشد، تغییرات کمی در طول زمان اجرای پروژه مورد انتظار باشد و کارفرما مایل به داشتن کنترل و نظارت همه جانبه بر امور داشته باشد و وارد جزییات نگردد کاربرد دارند.

قرارداد پیمانکاری دائمی

این قراردادها هنگامی به کار برده می شوند که کارفرما برنامه کاری و زمانی یک پروژه معین را به طور پیوسته دنبال کند و از طرفی نیز در طلب صرفه جویی در هزینه های مناقصه و تسریع در زمان عملیات ساخت باشد. قراردادهای دائمی به صورت قرارداد های سریال، قراردادهای با قابلیت تغییر و قراردادهای با دوره زمانی محدود مورد استفاده قرار می گیرند.

در قراردادهای سریال، پیمانکار متعهد می گردد تا وارد مجموعه ای از قراردادهای پرداخت کلی گردد که در تطابق با شرایط و شرایط های مطرح در اولین قرارداد هستند. قراردادهای با قابلیت تغییر نیز هنگامی مورد استفاده قرار می گیرند که کارفرما امید به کسب سود ناشی از ادامه دادن کار را دارد و از پیمانکار می خواهد تا وارد یک نوع از قرارداد پرداخت کلی ولی با قابلیت تغییر گردد.

در قرارداد پیمانکاری با دوره زمانی محدود، کارفرما پیمانکار را ملزم به قبول یک کار معین با هزینه مشخص شده و در یک دوره زمانی تعریف شده می نماید. قراردادهای دائمی برای کارهای با قیمت پایین که به طور پیوسته تکرار می شوند مانند تعمیرات دوره ای بسیار مناسب هستند.

قراردادهای سنجشی

قیمت در این نوع از قراردادها اگرچه در ابتدای کار به صورت تقریبی و تقریبی محاسبه می گردد تا حدود کار معین باشد اما تا خاتمه این کار و اندازه گیری همه اجزای کار، قیمت پروژه معین نمی گردد. محاسبه قیمت پروژه پس از اجرا بر مبنای اصول و شاخص هایی انجام می گیرد که در مراحل ابتدایی پروژه و در قرارداد منعقدشده بر اساس نفر ساعت صرف شده با قیمت اقلام مصرفی، بین طرفین به توافق رسیده باشد.

این نوع از قراردادها وقتی که احتیاجهای کارفرما گنگ و خیلی معین نباشند، کارفرما احتیاجی سریع به شروع پروژه دارد و اصولاً محاسبه قیمت تمام شده ممکن نیست یا هزینه محاسبه پیش از انجام کار بسیار زیاد است، بسیار مفید هستند.

مطلب پیشنهادی: پیمانکار ساختمانی کیست؟ وظایف، مسئولیت، تعهدات و نحوه کار با او

قراردادهای بازپرداخت هزینه

به طور کلی در این قراردادها کارفرما متعهد می گردد تا هزینه های اولیه پیمانکار که در واقع همان هزینه های کارگران، کارگاه و مواد مصرفی است را به اضافه مبلغ توافق شده و به منظور پوشش دادن هزینه های سربار با سود پیمانکار پرداخت کند.

قراردادهای بازپرداخت هزینه هنگامی که کارفرما تمایل داشته باشد که در مراحل اجرای طرح مشارکت داشته باشد و ریسک عملیات پروژه را تقبل کند، وقتی به دلایلی ضروری است تا کار پروژه به سرعت شروع گردد و فرصتی برای تکمیل طرح و محاسبه هزینه وجود ندارد، هنگامی که شرایط لازم برای محاسبه هزینه پروژه وجود ندارد، وقتی کارفرما می خواهد تا استاندارد دقیقی در پروژه رعایت گردد و در پروژه هایی که تغییرات زیادی احتمال آن صورت خواهد گرفت بسیار مفید هستند. قراردادهای با فاکتور ثابت و قراردادهای با قیمت هدف دو نوع اصلی این نوع از قراردادها هستند.

قراردادهای مدیریتی

در قراردادهای مدیریتی کارفرما، شرکتی را برای مدیریت و نظارت بر امور طراحی و ساخت استخدام می نماید تا همراه با پیمانکار به فعالیت بپردازند. انتخاب به موقع پیمانکار مدیریت در این نوع از قراردادها می تواند موجب تقسیم کار طراحی و مشارکت پیمانکار در آن گردد.

گاهی پیمانکار بعضی از تجهیزات و خدمات و دانش فنی را آماده می نماید و کار اجرایی را به گروهی از پیمانکاران خرد واگذار می نماید. قراردادهای مدیریتی برای پروژه های بسیار عظیم و پیچیده که در آن احتیاج به استفاده از تخصص و تجربه پیمانکاری خاص وجود دارد بسیار مناسب هستند.

قرارداد پیمانکاری مدیریت پروژه

در قراردادهای مدیریت پروژه کارفرما می تواند یک پیمانکار حرفه ای و متخصص را مشخص کند و فعالیت ها و کارهایی مانند معین کردن کارگاه، تجهیزات کارگاه، امور بازرگانی، سرمایه گذاری و طراحی پروژه را به او واگذار کند. در این نوع از قرارداد پیمانکار در واقع به عنوان مدیر پروژه در نظر گرفته می گردد و با توجه به درصد پیشرفت که در پروژه حاصل می گردد مبلغ و هزینه معینی از قیمت پیمان را دریافت می نماید.

قرارداد پیمانکاری طراحی و ساخت

در این نوع از قرارداد شرکت پیمانکار قادر است تا مسئولیت طراحی و ساخت یک پروژه معین را به طور کل به تنهایی بر عهده گیرد. کارفرما در این نوع از قرارداد تمامی احتیاج های خود را به صورت شفاف و معین مطرح می نماید و پیمانکار نیز موظف است که این احتیاجها را به طور دقیق آنالیز کند و بر اساس استانداردهای کیفی به ساخت مشغول گردد.

قرارداد پیمانکاری ساخت و توسعه

در قراردادهای ساخت و توسعه وظایف و مسئولیت های بخش های مختلفی در پروژه به عنوان پیمانکار کاملاً معین می شوند. پرداخت هزینه ها عمدتاً بر اساس میزان درصد پیشرفت پروژه انجام می گیرد. بقیه نیز بر اساس میزان بهره وری مجریان پروژه پیش از برگزاری مناقصه کارفرما و نامه اجرایی پروژه را آماده می نمایند و در اختیار شرکت نمایندگان در مناقصه قرار می دهند تا به این طریق بتوانند که آنان را از مسئولیت های آینده خود مطلع نمایند.

منبع: ویکی ساختمان
انتشار: 5 تیر 1399 بروزرسانی: 6 مهر 1399 گردآورنده: hodablog.ir شناسه مطلب: 558

به "قرارداد پیمانکاری چیست؟ تعهدات، شرایط و انواع قراردادها" امتیاز دهید

امتیاز دهید:

دیدگاه های مرتبط با "قرارداد پیمانکاری چیست؟ تعهدات، شرایط و انواع قراردادها"

* نظرتان را در مورد این مقاله با ما درمیان بگذارید