معبد پانتئون در رم ایتالیا - هدا بلاگ

تأثیر اولیه حاصل از مشاهده این بنا احتمالاً با تأثیر امروزیش متفاوت بوده است، زیرا پانتئون در شروع یک بنای مستقل نبود بلکه به یک باسیلیکای قدیمی تر متصل بود و امتداد آن یالهای جانبی پانتئون را می پوشانده است. گذشته از این، در جلوی رواق معبد پانتئون یک حیاط ستون بندی شده قرار داشت که بخشی از رواق نیز جزو آن بود و در شروع تنها بخش قابل رؤیت ساختمان از روبرو بود.

معبد پانتئون رم به عنوان یکی از بزرگترین گنبدهای دنیا جزو شگفتی های دنیای معماری است

این حیاط که در دوره هادریانوس ساخته شد، احتمالاً از طرحهای همین امپراتور تنوع طلب بوده است. بنای پانتئون از گونه ای سادگی پرهیبت در مقیاس بزرگ برخوردار است. برفراز اندرون مدورش گنبدی نیمکره وار به قطر 43 متر زده اند که فاصله نوک گنبد از کف پانتئون نیز 43 متر است.بدین ترتیب، طرح پانتئون بر تقاطع دو دایره - یکی عمودی، دیگری افقی - قابل تصور به صورت مقاطعی از یک کره فضا که در درون بنا محاط شده اند پایدار گشته است.

گنبد پانتئون، پوسته ای بتونی دارد که تدریجاً در سمت قاعده بر ضخامتش افزوده می گردد تا در جای لازم بر قدرت آن بیفزاید. در مرکز گنبد، سوراخی گرد (به نام چشمه نور یا نورگیر) به قطر 9 متر تعبیه شده که شیشه ای ندارد، رو به آسمان باز شده و تنها منبع نور برای تأمین روشنایی اندرون بنا است.

فاصله نوک گنبد پانتئون از کف آن 43 متر است

دیوارهای نگه دارنده گنبد معبد پانتئون بسیار ضخیمند و در سطحشان فرونشستگیهای مستطیل و نیمدایره یک در میان ایجاد شده است، که بر بالای هر کدام طاقی هلالی زده شده تا فشار حاصل از گنبد را به جرزهای بزرگ سنگی منتقل نمایند. گنبد پانتئون از درون قاب بندی شده تا آنکه هم جلوه هندسی زیبایی از مربعهای کوچک در درون دایره ای بزرگ را پیدا کند هم از فشار و سنگینی کل گنبد بکاهد بی آنکه صدمه ای به قدرتش زده باشد.

کف معبد پانتئون، مختصر تحدبی دارد و زهکشهایش به صورت خطوطی کم عمق در مرکز (مستقیماً در زیر نورگیر) ایجاد شده اند تا هر آبی را که از آن بالا می ریزد به سوی خود سرازیر گرداند. دیوارها و احجام در معماری مصر و بین النهرین به قدری اهمیت دارند که آنچه دیده می گردد همینها هستند، فضا فقط به شکل منفی وجود دارد یعنی تصادفاً بین احجام ظاهر می گردد. این گونه معماری را معماری احجام می نامند. معماری یونانی نیز مخصوصاً به احجام، نسبتهای میان احجام و شکل دادن به عناصر حجمی توجه داشت، با صفت معماری استخوان بندی یا ساختاری متمایز شده است.

معبد پانتئون در حدود سال 125 میلادی ساخته شد

معماری رومی

نخستین بار رومیان هستند که معماری را به شکل واحدهایی از فضا در تصور می آورند که با استفاده از دیوار بستهایی قابل شکل دادن هستند.

درون معبد پانتئون ، مطابق این علاقه معماران رومی، یک کل واحد، همشکل و متکی به خود است که احجام یا دیوارهای نگه دارنده هیچ گسستی در آن پدید نمی آورند، کلی است که بازدید نماینده را در خود جا می دهد بی آنکه او را محبوس کند، دنیا کوچکی است که به وسیله نورگیرش به سوی ابرهای گریزپا، آسمان آبی، خورشید، طبیعت کیهانی و خدایان راه می یابد.

گریختن از سر و صدا و گرمای سوزان یک روز تابستانی رم و پناه آوردن به محیط خنک و عظمت آرام پانتئون، تجربه ای است که تقریباً در وصف نمی گنجد و هر کسی باید خود شخصاً آن را بیازماید. از همه چیز که بگذریم، این کار یک تجربه معماری نیز هست.

نباید از یاد برد که نیروی ابتکار رومیان در ساختن فضاهای بزرگ درونی به شناخت و اطلاعات مهندسی ایشان از خواص احجام و ایستایی احجام خنثی بستگی داشت. قوس، طاق و گنبد، واحدهایی ساختمانی بودند که رومیان با مهارتی بی مانند در دنیا باستان و کم نظیر در دنیا معاصر، ابداع و تکمیل کردند.