نحوه تشخیص آب و هوا از روی ابرها
به گزارش هدا بلاگ، شکل ابرها ،شرایط وزش باد به شما کمک می کند تا شرایط جوی را تا 24 ساعت آینده بررسی کنید. این موارد به شما کمک می کنند تا با توجه به شرایط آب و هوا قدم بعدی خود را تعیین کنید. در ضمنً یادگیری چنین موضوعی کار دشواری نبوده و به راحتی امکان پذیر است. برای شناسی چند شکل متفاوت از ابرهای بارش زا ، نیازی به سال ها تجربه کوهنوردی ندارید ! شکل گیری این ابرها، نتیجه مستقیم تغییرات جوی است و به خوبی از آب و هوایی که در انتظارتان است خبر می دهند .
ابر توده ای متراکم از قطرات ریز آب و یخ است که در لایه های زیرین و میانی اتمسفر (هوا کره) تشکیل می شود ، در صورتی که صعود بخار آب به آرامی صورت بگیرد ، ابر های نازک بوجود می آیند و اگر صعود بخار به سرعت انجام شود ، ابر های توده ای تشکیل می شوند .ابرها بر اساس شکل و ارتفاع شناخته می شوند ، و پیشوند های آنها هر کدام معنای خاصی دارد ، به عنوان مثال سیرو به معنی دسته مو ، آلتو به معنی ارتفاع میانه ، نیمبو به معنی باران زا ، کومولو به معنی توده و استراتو به معنی ورقه ورقه می باشد .
معمولا حرکت روبه بالای هوای مرطوب پیش نیاز تشکیل ابر است. پدیده ای که در کوهستان به فراوانی رخ می دهد. حرکت روبه پایین نیز بر خلاف آن عمل می کند. هوای روبه بالا منبسط شده، به طور بی دررو سرد شده و اگر رطوبت کافی به همراه داشته باشد، مقداری از بخار آب موجود در آن سرد شده و تشکیل ریزقطره های ابر را می دهد. هر متر مکعب ابر غلیظ حدود 5/0 گرم آب در خود دارد.
دمای معمولی این ریزقطره ها 10- تا 15- درجه سانتیگراد است اما در ارتفاع بالا و فشار کم این ریزقطره ها می توانند تا حدود دمای 40- درجه سانتیگراد هنوز مایع باشند. این قطره ها را قَطرَک های اَبَرسَرد یا supercoold droplet می نامند. از این دما به بعد هر قطره آبی در اثر پدیده انجماد خودبه خودی self nucleation یخ خواهد زد. ابرهای خانواده کومولوس به ویژه Cb بسیار خطرآفرین هستند.
با مشاهده آنها باید از صعود صرف نظر کرده به نزدیکترین پناهگاه مراجعت کرد. خلبانان در باره ابرهای Cb می گویند: برای زنده ماندن از Seabees پرهیز کنید.
ابرهای عدسی شکل (Lenticular cloud)
این صحنه را فرض کنید : شما در حال کوهنوردی در دامنه ها هستید و آسمانی آبی، شما را از هر دو طرف محاصره کرده است . سرتان را بالا می آورید و به نوک قله ای که در دوردست ها واقع شده است، نگاه می کنید . یک ابر بیضی شکل را مشاهده می کنید که درست بالای قله کوه ، ساکن شده است . بعضی ها می گویند این شکل ابری (که به ابرهای عدسی مشهور هستند) ، درست شبیه سفینه های UFO هستند ! در حقیقت ساختار آن ها به صورت چند ابرعدسی لایه ای است که روی هم جمع شده اند و شکلی مواج درست کرده اند . این ابرها به شما می گویند که در فاصله های نزدیکتر باد بسیار شدیدتر خواهد شد و رطوبت هوا نیز بالاتر می رود !
اگر قصد صعود به قله ای دارید که این گونه ابرها، بالای آن حضور دارند ، می توانید تقریبا مطمئن باشید که شرایط جوی از 6 تا 18 ساعت ، بسیار شدید تر خواهید شد . این زمان کافی را به شما می دهد تا پوشش های پشمی خود ، بارانی های مردانه و زنانه خود و هرگونه تجهیزات موردنیاز در آب و هوای طوفانی و بارانی را به تن کنید تا جهت خود را به سلامت طی کنید .
ابرهای نیمبوس
کلمه نیمبوس nimbus به معنای باران در لاتین است، پس این نوع ابرها، باران تولید می کنند. هر ابر با پیشوند nimbo یا پسوند nimbus یک نوع ابر باران زا می باشد. به عنوان مثال، یک ابر نیمبواستراتوس یک ابر استراتوس است که باران یا برف ایجاد می کند. از آنجایی که ابرهای بارانی ابرهایی راکد، خاکستری و بی شکلی هستند، ابرهای نیمبواستراتوسی را می توان در روزهای بارانی و خاکستری مشاهده کرد.
ابرهای کومولونیمبوس (Cumulonimbus cloud)
یکی از شناخته شده ترین و روشن ترین نشانه های رعد و برق ، وجود ابرهای کومه ای بارا است. هواشناسان این ابرها را با نام علمی کومولونیمبوس می شناسند . سطح فوقانی این ابرها مسطح است و دارای شکوفه ها هستند که به صورت عمودی افزایش پیدا کرده اند . سطح بالایی آن نیز ، شکلی شبینه سندان دارد .این ابرها به نام ابرهای رعدوبرق نیز معروف اند و بارندگی آنها به صورت رگباری است . طوفان هایی همراه با رعد و برق ، یکی از روشن ترین پیامد های وجود آن در آسمان، می باشد .
اگر مشغول کوهنوردی هستید و اینگونه ابری را در آسمان مشاهده کردید ، شاید بد نباشد برای پناه دریافت از بارش باران ، به داخل ماشین یا کمپ خود بازگردید . این ابرها معمولا باعث بارندگی های شدید و رعد و برق های خطرناک می شوند . هم چنین احتمال وقوع پدیده هایی مانند تورنادو نیز وجود دارد!
ابرهای سیروس
ابرهای سیروس در واقع مرتفع ترین و بالاترین انواع ابرها در جو زمین می باشند. ابرهای سیروس در واقع ابرهایی نازک و دودی شکل هستند که اغلب در روزهایی که شرایط آب و هوایی مناسب باشد و باد کمی می وزد تشکیل می شوند. در واقع کلمه سیروس cirrus به معنای پیچ خوردن مو در زبان لاتین است!به دلیل دمای انجمادی که در بالای اتمسفر وجود دارد، این ابرها معمولا از کریستالهای یخ ساخته می شوند که به آن ها ظاهر سفید و روشنی می دهد.شکل این ابرها به صورت صفحه های پخش شده و مسطح می باشد، به طوری که به اندازه سایر ابرها ضخیم قطور نیستند. ابرهای سیروس در تکه های وسیعی گسترش می یابند و شکاف زیادی بین تکه های آن ها در آسمان وجود دارد.از آنجایی که از زمین فاصله فراوانی دارند، اغلب تحت تاثیر تغییرات آب و هوایی سطح زمین قرار نمی گیرند. در عوض، آنها بسیار آرام، از غرب به شرق شناور هستند.ابرهای سیروس اغلب نشانه ای هستند از اینکه شرایط آب و هوا رو به بدتر شدن، تغییر می کند.
ابرهای سیروکومولوس
این ابرها سفید رنگ بوده و به شکل تکه تکه با ظاهر پف کرده و موج مانند دیده می شوند و معمولا پیش از ابرهای سیروس در آسمان ظاهر می شوند و نشانه شروع بارندگی و هوای طوفانی است .
ابرهای استراتوس
ابرهای استراتوس، ابرهایی خاکستری و ضخیم بوده و مانند مهی به نظر می رسند که زمین را لمس نکرده اند. در واقع، این ابرها گاهی اوقات از مه ای تشکیل شده اند که از سمت زمین به سمت بالا حرکت کرده است. همانطور که ممکن است حدس بزنید، در میان انواع ابرها این ها ابرهایی کم ارتفاع هستند، به این معنی که در نزدیکی سطح زمین تشکیل می شوند.وقتی کسی اشاره به یک روز خاکستری و ابری می کند، معمولاً منظورش این ابرهای ضخیم و یکنواخت می باشد. ابرهای استراتوس اغلب نور، باران یا برف را تولید می کنند، به خصوص زمانی که یک ابر نیمبواستراتوس باشند. در نتیجه در صورت مشاهده این ابرها حتما منتظر باران باشید.
آلتو استراتوس
این ابرها به صورت لایه های نازک و یکنواخت خاکستری یا متمایل به آبی در آسمان دیده می شوند و نشانه شروع بارندگی هستند .
سیرو استراتوس
این ابرها از لایه های کوچک سفید و به هم فشرده به شکل گلوله پشمی تشکیل شده اند و نشانه نزدیک شدن هوای طوفانی بوده و پیش از فرارسیدن هوای بد یا طوفانی مشاهده می شود .
نیمبو استراتوس
این ابرها متراکم و فاقد شکل معینی بوده و تمام آسمان را به طور نامنظم می پوشانند بارندگی های حاصل از این ابرها اغلب مداومند.
رعد و برق
اگر در فاصله های دورتر رعد و برق را مشاهده کردید ، می توانید فاصله تقریبی برخورد را با شمارش ثانیه ای بین صاعقه و صدا، اندازه گیری کنید . هر 5 ثانیه تفاوت میان رعد و برق معادل یک مایل (1.6 کیلومتر) است ، پس اگر از دیدن اولین شاخه صاعقه تا شنیدن صدای غرش آسمان ، 10 ثانیه صبر کردید ، رعد و برق در فاصله دو مایلی (3.21 کیلومتر) شما اتفاق افتاده است . اگر در حال کوه نوردی هستید و رعد و برقی مشاهده کردید ، سریعا از قله و برآمدگی کوه فاصله بگیرید و جایی پناه بگیرید .
ابرهای پر مانند
علاوه بر شکل ابرها (که در بالا به آن ها اشاره شد) شما می توانید با در نظر دریافت حالت کلی آسمان نیز ، آب و هوایی که در انتظارتان است را پیش بینی کنید. اگر ابرها به صورت پر مانند و دور از هم در بالای آسمان تشکیل شده باشند ، می توانند نشانگر این باشد که جبهه ای از هوای سرد با فشار کم در انتظار شماست. اگر رطوبتی در هوا مشاهده می کنید که غالبا به شکل یک حلقه به دور خورشید و یا ماه پدیدار می شود ، می تواند بیانگر این باشد که بارش باران در راه است .اگر تمام این موارد، همراه با مشاهده ابرهای کم ارتفاع و حجیم در 48 ساعت بود، می توانید تقریبا مطمئن باشید که بارش در نیمه بعدی روز شروع خواهد شد . پس بهترین فرصت است که چادر های کوهنوردی خود را بر پا کنید !
ابر های عجیب و زیبا
ماما توس
این ابر پس از گردباد تشکیل می شود و به گلوله های پشمی بزرگ در کنار یکدیگر با رنگ تیره در آسمان نمایان می شود .
ابر نیلوفری
ابر نیلوفری قبل از طوفان به صورت یک رول در پایین لایه جو تشکیل می شود و در شمال استرالیا قابل مشاهده است . این پدیده در آلمان ، ایالات متحده امریکا ، انگلستان و روسیه نیز مشاهده شده است .
یوفو
این ابرها بر اثرجاذبه زمین به وجود می آیند و یکی از زیباترین و نادرترین ابرها به شمار می فرایند و ظاهر آنها به بشقاب پرنده شباهت دارد .
صبح افتخار
در استرالیا ابرهایی به صورت لوله ای نزدیک به زمین تشکیل می شوند که به آن ها صبح افتخار گفته می شود .
موج شوریده
این ابرهای عجیب با نام ابرهای موج دار شوریده شناخته می شوند .
شب تاب
این پدیده بر اثر عبوراشعه خورشید از میان ابر به شکل درخشان ظاهر می شود و به ابر (ان ال سی) نیز شهرت دارد . ابر بالا بعد از پرتاپ یک موشک بوجود آمده است .
امواج جاذبه
این ابر بر فراز خلیج مکزیک شکل گرفته است و به صورت سطحی از امواج دیده می شود .
فون کارمان
این نوع ابر بر فراز جزایر الکساندر در شیلی تشکیل شده است و در میان زمینه سفید آن دوایری سیاه رنگ به شکل پانچ شده دیده می شود .
Pileus
این ابر بر فراز آتشفشان جزایر کوریل در کشور روسیه تشکیل شده است و به آن کوه کلاه نیز گفته می شود . این تصویر توسط ایستگاه بین المللی فضایی گرفته شده است .
فیزیکی
ابر ها به لحاظ فیزیکی در سه دسته گرم، مخلوط و یخی قرار می گیرند. ابر های گرم معمولا در مناطق گرجهتی به چشم می خورند. دمای آب داخل این ابر ها بالای صفر است. آب داخل ابر های مخلوط معمولا به صورت یخ های ریز و قطره های آب است. این ابر ها در فصول سرد به چشم می خورند. بخش زیادی از ابر های یخی را کریستال های یخ تشکیل می دهند.
ظاهر
ابر های کومولی یا جوششی به صورت قطعات جدا جدا هستند. ابر های کومولی می توانند آسمان را بپوشانند. ابر های استراتی یا پوششی لایه لایه هستند. گاهی اوقات شبیه ورقه یک تکه می شوند. این ابر ها نیز می توانند آسمان را بپوشانند. دسته سوم ابر های پر مانند بوده که بیشتر مواقع به شکل رشته درمی آیند.
ارتفاع از سطح زمین
ابر ها به لحاظ ارتفاع از سطح زمین در سه دسته مختلف جای می گیرند. ابر های کم ارتفاع که در فاصله دو کیلومتری قرار دارند. ابر های متوسط در فاصله ای بین 2 تا 7 کیلومتر هستند. ابر های مرتفع حدبیشتر تا 13 کیلومتر از سطح فاصله دارند. جالب است بدانید که پیشوند و پسوند ابر ها ریشه در زبان یونانی دارند. الفاظی مانند کومولو، سیرو، آلتو و … از این دست هستند.
تلاطم در ابرها به قرار زیر است.
توفان تندری Thunderstorm
توفان های تندری و آذرخش که توسط ابرهای Cb به ویژه نوع سندانی آن anvil cloud ایجاد می شود، و نتیجه تخلیه بار الکتریکی الکتریسته ساکن میان ابر و ابر و یا ابر و زمین است، تحت هر شرایطی خطرناک و آسیب رسان است. پس از مشاهده آنها، عاقلانه ترین کار، گریز به نزدیکترین پناهگاه است.
مه
حریر مه بر رخسار کوه، مه در اثر سرد شدن هوای مرطوب رخ می دهد. یک تیرگی جوی در سطح زمین که به وسیله آویزش قطرک های آب، همراه و یا بدون همراهی ذرات دود، که دید را به زیر 1000 متر محدود می کند، مه می نامند. همچنین اگر دید بیش از 1000 متر باشد، آن را mist (دمه، تاری شم)می نامند. دودمه را که بیشتر در شهرهای با آلودگی هوایی بالا رخ می دهد را smoke fog می نامند. مه به روش های زیر تشکیل می شود.
مه تابشی: Radiation fog
بیشتر هنگامی که هوای مرطوب در شبی بدون ابر، پس از بارندگی، تحت یک سیستم پرفشار قرار گیرد آنگاه مه تابشی رخ می دهد. دمای هوای مرطوب در مجاورت زمین سرد و در شرایط چگالش به سرعت به دمای نقطه شبنم می رسد. بهترین سرعتی هم که باد می تواند داشته باشد شرایط بدون باد calm، و یا 2 تا 6 گره، 1 تا 3 متر بر ثانیه است. اگر در این شرایط دود هم وجود داشته باشد، دودمه smog نامیده می شود. حدبیشتر ارتفاع این نوع مه 300 متر است. مه جنگل ها بیشتر از این نوع است.
مه فرارفتی: Advection fog
هنگامی که هوای گرم و مرطوب توسط باد به روی یک سطح سرد آورده می شود و دمای آن را تا نقطه شبنم پایین می آورد. مه کنار دریا و مه بادهای دره بیشتر از این نوع است. بهترین سرعت باد 5 تا 15 گره است.
مه تبخیری: evaporation fog
در اثر چگالش سریع بخار آب از سطح به هوای اشباع شده رخ می دهد. مه روی جاده پس از بارندگی و یا مه جنگل های گرجهت از این نوع هستند.
مه یخ زدگی: freezing fog
در اثر یخ زدگی قطرک های آب رخ می دهد. دمای هوا بین 24- تا 45- درجه سانتیگراد و ارتفاع بالاتر از حدود 8000 متری از سطح دریا. این نوع مه به ویژه در اثر حرکت هواپیما و برخورد آن با ذرات آب اَبَرسَرد رخ می دهد.
مه جبهه ای: front fog
مه ای است در مقیاس گسترده، که در اثر حرکت و فعالیت جبهه های سرد، گرم و اکلوده رخ می دهد.
ابر کوه کُلاه و ابر غلتان
الف - کوه کُلاه، (Cap Cloud)،
ابری که گاه و بیگاه بر فراز قله کوه های بلند، مانند دماوند، به چشم می خورد و همچون کلاهی قله را در بر می گیرد. این ابر که به واژه لاتینی Pileus نام گذاری شده است، ابری است کوچک و افقی که می تواند به شکل ابرهای کومه ای (= گل کلمی) کومولوسCumulus یا کومولونیمبوس (کومولوس باران زا) Cumulonimbus نمایان شود. ابر مولد آن می تواند به شکل یک روکش پدیدار شده باشد. این ابر پایدار نبوده و به سرعت تغییر شکل می دهد. شکل گیری آنها به ویژه در عرض های جغرافیایی پایین تر در اثر حرکت سریع و روبه بالای هوای مرطوب رخ می دهد. این حرکت سریع رو به بالا باعث می شود که دمای هوا از دمای نقطه شبنم dew point پایین تر بیاید. این ابر معمولا نشان دهنده هوای با تغییرات شدید و ناپایدار چشمگیر در آب وهوا هستند. یک چنین ابری که در بالا به شکل گل کلم است، اغلب به شکل یک کومولونیمبوس در آمده و نشان دهنده حرکت سریع روبه بالای جریان های هوایی در کوهستان است.
ب - ابر غلتان، (رخش ابر) Roll Cloud
ابری است که همانند یک استوانه از فراز کوه به سوی دره سر می خورد و تلاطم های خطرناکی ایجاد می کند. یک ابر غلتان، یک ابر لوله ای شکل، از خانواده ابرهای کمانی شکلArcus Cloud است که غالبا در جبهه هوای سرد با توفان تندری و آذرخش همراه می شود. ابر غلتان همچنین می تواند نمایانگر فعالیت جریان های هوایی شدید روبه پایین Microburst باشد. ابرهای غلتان ویژه کوهستان هستند. حتی در کوهستان هم این ابر بسیار خطرناک کم دیده می شود. آنها از پایه ابرهای تندرزا و یا ابرهای دیگر کاملا جدا هستند. از این رو است که آنها متفاوت از دیگر ابرها هستند. ابرهای غلتان معمولا بر روی محور افقی خود می چرخند، اما اگر بر روی محور دیگری بچرخند، نباید با ابرهای قیفی شکل funnel clouds که زایینده گردباد Tornado است اشتباه شود.
انفجار رو به پایین microburst
یک سقوط سنگین و غلیظ از هوای سرد چگال، و معمولا از یک ابر در حال گذر را downburst می نامند. اگر این رخداد در مقیاس بزرگ اتفاق بیافتن آن را macro burst و اگر در مقیاس کوچک خردهواشناسی رخ دهد آن را microburst می نامند. این اتفاق در کمتر از 10 دقیقه و معمولا بین 3 تا 5 دقیقه رخ می دهد، و منجر به برش یا شکاف هوایی دهشت باری در جهت های افقی و عمودی می شود. این رخداد می تواند خشک و یا تر همراه با قطره های کوچک باران تا رگبار سنگین باشد. حلقه های چرخش این انفجار در نزدیکی سطح زمین به خوبی دیده می شود. این پدیده، به ویژه برای خلبانان، چتربازان و صخره نوردان بسیار خطرناک است. یکی از نشانه های این رخداد بسیار خطرناک، ابر غلتان است.
خطرناک ترین محل در محورهای افقی این انفجار واقع شده است.جایی که سرعت باد در زمان کوچکی به بیش از 150 گره (حدود 75 متر در ثانیه) می رسد. بیشترین توان این انفجار در حدود 30 متری سطح زمین رخ می دهد. انفجار روبه پایین در زیر 5% تا 10% ابرهای Cb اتفاق می افتد. بیشترین محدوده اثر افقی این حدود 4 کیلومتر است. با دوبرابر شدن سرعت سقوط هوا، microburst به یک macro burst تبدیل می شود.
منبع: گردشبانگروه ساختمانی آبان: گروه ساختمانی آبان: بازسازی ساختمان و تعمیرات جزئی و کلی و طراحی ویلا و فضای سبز و روف گاردن، طراحی الاچیق، فروش درب های ضد سرقت را از ما بخواهید.