جزئیات اصلاح ساختار بودجه از زبان نوبخت
به گزارش هدا بلاگ، تهران(پانا) - رییس سازمان برنامه و بودجه محورهای اصلی اصلاح ساختار بودجه را تشریح کرد.
به گزارش ایسنا، رهبر انقلاب اسلامی در شرایط مختلف کشور و در مواقع لازم، برای مسئولین اولویت های کشور و مردم را معین می نمایند. ایشان اخیرا در سخنرانی تلویزیونی به مناسبت عید قربان (99/5/10) فرمودند کشور از لحاظ معیشت عمومی دچار مشکل است؛ واقعاً معیشت خانوارها دچار مشکل جدّی است و مردم مشکل دارند؛ گرانی ها و مانند اینها هست، اینها بایست علاج بگردد. ما در جلسات خصوصی به مسئولین گفته ایم یا پیام داده ایم؛ باز هم میگویم، دستگاه های مسئول توجّه نمایند که در زمینه مشکل مالی، از مسائل فوری، مسئله مهار قیمتها است ... این یک مسئله است که بازار یک ثباتی پیدا بکند. این حالت که هر روز اجناس یک قیمتی پیدا کند، برای کشور مضر است.
همچنین ایشان در ارتباط تصویری با جلسه هیئت دولت (99/6/2) یکی از اصلاحات اولویت دار اقتصاد را اصلاح ساختار بودجه کشور ذکر نموده اند.
بر این اساس، برای آنالیز بیشتر این موارد پایگاه اطلاع رسانی KHAMENEI.IR گفت و گویی با محمدباقر نوبخت، معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان برنامه وبودجه انجام داده است که مشروح آن در ادامه آمده است:
- اشکالاتی طی سالیان متمادی به ساختار بودجه نویسی کشور مطرح شده و می گردد. نظر شما در این باره چیست؟ شما ساختار بودجه نویسی کشور را چگونه می بینید؟
در خصوص نظام بودجه ریزی کشور صاحب نظران مطالبی را همواره بیان نموده اند. از سال 1289 که نخستین قانون بودجه به تصویب مجلس رسید و ابلاغ شد تا الان، در چند مرحله تغییرات متعددی به تناسب شرایط در نظام بودجه ریزی کشور اعمال شد. در دو سال اخیر به ویژه با ابلاغیه رهبر انقلاب به سران سه قوه در خصوص ضرورت اصلاح ساختار بودجه، این موضوع مورد توجه نهاده شد. مأموریت تهیه برنامه اصلاح ساختار بودجه با سازمان برنامه وبودجه بود. ما با توجه به برنامه زمان بندی ای که در ابلاغیه رهبرانقلاب بود، برنامه ای را برای اصلاح ساختار بودجه تهیه کردیم. هم از کارشناسان سازمان برنامه وبودجه و هم از صاحب نظران دانشگاهی، افراد نخبه و خبره ای که می توانستند در این خصوص نظر بدهند استفاده کردیم. نظر به اینکه عالی ترین مقام رسمی کشور بیان فرمودند که این ساختار باید اصلاح گردد، کوشش کردیم با استفاده از همه ظرفیت علمی کشور این برنامه را تهیه کنیم.
یک برنامه جامع تفصیلی در چهار محور درآمدهای پایدار، هزینه های کارا، عدالت و توسعه و ثبات در اقتصاد و نهایتاً اصلاح نهادی در نظام بودجه ریزی تهیه کردیم که در این چهار محور، ده بسته اجرایی هم فراهم و به شورای عالی هماهنگی مالی ارائه شد. چون در ابلاغیه رهبر انقلاب هم تصریح شده بود که برنامه اصلاح ساختار باید در شورای عالی مورد بحث وآنالیز قرار بگیرد.
اتفاقاً شورای سران جلساتی هم گذاشت و به بخشی از قسمت ها ورود کرد، امّا به جهت عدم توافق بر همه مسائل آن، موضوع باقی ماند. البته من از طرف سازمان برنامه وبودجه، مجموعه کامل برنامه اصلاح ساختار را به دفتر رهبر انقلاب تقدیم کردم. بعد از اینکه نمایندگان مجلس جدید هم به این مسئله علاقه مند شدند، برای ریاست محترم مجلس این مجموعه را فرستادم. یک نسخه از آن را هم به صورت الکترونیکی در سایت سازمان قرار دادیم.
ساختار بودجه ساختار پیچیده ای نیست. یک بخش مربوط به درآمدهاست. اینکه چه کاری باید برای درآمدها صورت بگیرد، چون درآمدهایمان پایدار نیست؛ چه کنیم که درآمد پایدار داشته باشیم؟ با فرض قطع وابستگی به نفت، هم در خصوص بودجه و هم در خصوص هزینه های جاری بودجه، درآمدها را متعین کنیم. پس باید ببینیم که نفت چه سهمی در بودجه ما دارد. سهم نفت از بالای پنجاه درصد در بودجه سنواتی الان به چیزی حدود زیر ده درصد رسیده است. چه کنیم که همین را هم حذف کنیم؟ سه محل برای جایگزینی درآمد حاصل از نفت در بودجه در نظر گرفتیم.
در حال حاضر بیش از 1300 هزار میلیارد تومان به صور مختلف یارانه برای کالاهای مختلف ازجمله سوخت و انرژی پرداخت می کنیم. از 1300 هزار میلیارد تومان، حدود هزار هزار میلیارد تومان مربوط به یارانه ای است که بابت انرژی می دهیم. اگر بخواهیم ده درصد این را صرفه جویی کنیم؛ رقمی در حد 100 هزار میلیارد تومان می تواند جایگزین فروش و صادرات نفت در بودجه گردد.
بخش دیگر معافیت های مالیاتی است. ما بیش از پنجاه هزار میلیارد تومان طبق قانون معافیت مالیاتی داریم. این غیر از فرار مالیاتی است، امّا در کشور ما از پرداخت مالیات معاف هستند.
براساس آنچه که در سیاست های اقتصاد مقاومتی مورد تأکید رهبر انقلاب بود، باید از درآمدهای مالیاتی بیشتر استفاده کنیم و سهم مالیات را در منابع بودجه عمومی افزایش دهیم؛ امّا آیا با همین قوانین و مقررات و با همین نظام مالیاتی می توانیم؟ در برنامه اصلاح ساختار معین کردیم که یک بخش را می توانیم، امّا همه را نمی گردد. البته ظرفیت بزرگی وجود دارد.
معتقدیم که باید نحوه و رویکرد اخذ مالیات را از بنگاه به سمت خانوار ببریم. یعنی به جای اینکه درآمد بنگاه را مبنای محاسبه مالیات قرار دهیم، درآمد کل خانوار را در نظر بگیریم. البته با لحاظ سطح بندی؛ یعنی تا یک سطحی از درآمد، خانوارها از پرداخت مالیات معاف اند و برای درآمدهای کمتر از آن، نه تنها مالیات نمی دهند، بلکه به آن ها یاری می گردد و یارانه پرداخت می گردد؛ امّا برای درآمدهای بالاتر از آن سطح باید مالیات بدهند. این موضوع را به عنوان مالیات بر خانوار تعریف کردیم و در برنامه اصلاح ساختار هم آوردیم.
بحث بعدی مولدسازی دارایی ها است. برآورد میگردد ارزش اموالی و داراییهای دولت که بیش از هفت میلیون میلیارد تومان است، در برنامه اصلاح ساختار بودجه روش های مولدسازی این اموال و دارایی ها معین شد.
- به نظر شما این برنامه اصلاح ساختار، به قانون بودجه 1400 می رسد؟
به عنوان مسئول سازمان برنامه وبودجه عرض می کنم هر مقدارش را که مجلس محترم تصویب کند، آن را در لایحه بودجه سال 1400 که ان شاءاللّه مصمم هستیم تا پانزدهم آذر تقدیم مجلس کنیم، قطعاً اعمال می کنیم.
همان طور که مستحضرید شورای عالی هماهنگی مالی قوای سه گانه با توجه به شرایط فوق العاده و شرایط جنگی تأسیس شد؛ امّا بعضی کارشناسان و نخبگان سیاسی انتقاداتی را به این شورا مطرح می نمایند. نظر شما نسبت به شکل گیری این شورا و عملکرد آن چیست؟
این شورا با تصمیم رهبر انقلاب تشکیل شد. ایشان هر سه قوه را احضار کردند و با توجه به شرایطی که کشور بعد از تحریم های جدید و جدی با آن روبه رو شد، ضرورت تشکیل شورای عالی هماهنگی مالی را ابلاغ فرمودند. پس تشکیل این شورا یک الزام از سوی عالی ترین مرجع رسمی کشور به شمار می رود. آیا توجیه هم دارد؟ بله؛ سراسر توجیه دارد. اگر ما واقعاً باورمان گردد که در یک جنگ مالی قرار داریم باید هماهنگی لازم بین سه قوه برای مقابله با تحریم ها به وسیله شورای عالی مالی به وجود آید.
بعضی ساز وکارها جوابگوی شرایط جنگی نیست. در این شرایط جنگی و خاص تحریمی باید بپذیریم که شرایط سخت و سنگینی وجود دارد؛ امّا نظام می تواند از پس آن برآید. تصمیمات درباره جنگ و جبهه را هم که در یک جلسه علنی نمی گرفتند! تصمیم رهبری برای تشکیل جلسات سران سه قوه هم از همین منظر بود. البته ما که تا ابد در این شرایط تحریمی و شرایط سخت نخواهیم بود. سال 67 هم نامه ای از سوی نمایندگان برای امام رحمه الله علیه ارسال شد مبنی بر اینکه بعضی تصمیمات طبق شرایط جنگی بوده امّا باید به شرایط و روال قانونی واقعی خودش برگردد و امام هم پذیرفتند.
به نظر من این یکی از تصمیمات بسیار اصولی رهبر انقلاب به عنوان فرماندهی کل قوا و رهبر نظام است که به درستی تشخیص دادند و ابلاغ فرمودند.
- به طور مصداقی بفرمایید که این شورا چه تصمیماتی داشته که اگر این شورا نبود آن تصمیم گرفته نمی شد یا طول می کشید؟
بعضی تصمیماتی که لازم بود به سرعت اخذ گردد و اگر به مجلس می رفت درگیر فرایند طولانی می شد در این شورا اخذ شد. اصلاحاتی در مباحث مالیاتی و بورس داشتیم که این ها در راستا عادی قانونی معمول قرار می گرفت بسیار طولانی می شد، در حالی که در این جلسات تصمیمات درستی گرفته شد. مشکلاتی را وزارت نفت و بانک مرکزی داشت که در این جلسات برطرف شد. من به همین حد بسنده کنم. ضمن اینکه همه مصوبات با اجماع نظر روسای سه قوه و با تأیید رهبر انقلاب اجرایی می گردد.
یکی از مطالبات پرتکراری که از سوی رهبر انقلاب مطرح شده است، حمایت از اقشار آسیب دیده پس از شرایط کروناست. سازمان برنامه وبودجه چه پیشنهاداتی برای این منظور دارد و چه اقداماتی صورت گرفته است؟
از اسفندماه که یک ماه از بروز این پاندمی در جهان و ایران می گذشت احساس کردیم که باید متناسب با محدودیت هایی که ایجاد می کنیم، به مردم یاری هم کنیم. به خصوص اینکه به شب عید نزدیک می شدیم و تعدادی از مشاغل خرد که کاسبی شان شب عید بود آسیب می دیدند. از این رو به حدود سه میلیون خانواری که درآمد ثابتی نداشته و حقوق نمی گیرند، در مرحله اوّل که تا ابتدای تابستان بود یارانه ویژه کرونا دادیم. یک وام ویژه هم برایشان در نظر گرفتیم. بعد برای کارگاه ها متناسب با تعداد کارکنانی که داشتند، مشروط بر اینکه کارگرهایشان را اخراج ننمایند، به تعداد هر نفر رقمی معین کردیم و تسهیلاتی دادیم. برای موضوع مسکن آن ها هم اقدام کردیم. همچنین برای بیمه بیکاری کسانی که به خاطر کرونا شغلشان را از دست می دادند، از آن رقم یک میلیارد یورویی که رهبر انقلاب اجازه دادند، ما از صندوق توسعه ملی هم برای وزارت بهداشت و هم برای صندوق بیمه بیکاری استفاده کردیم. برای ده رسته از مشاغل که بعداً به سیزده چهارده رسته رسید هم تسهیلات مالیاتی قائل شدیم و بدهی های بیمه تأمین اجتماعی آن ها را عقب انداختیم. مجموعه ای از این نوع تصمیمات اتخاذ شد و آخرینش هم که راجع به مسکن و ودیعه مسکن بود صورت گرفت.
در یک سال آخر دولت چه برنامه هایی دارید؟
این دولت همچنان که رهبر انقلاب فرمودند مثل هفت سال قبل، کماکان و با همان شدت و حدت به کار خود ادامه می دهد. کمااینکه از همان اوّل تا روز سیزدهم فروردین جلساتی داشتیم که برای جهش فراوری اعلامی از سوی رهبر انقلاب چه برنامه ریزی ای باید کنیم. هر یک از وزاتخانه ها طرح ها و پروژه هایشان را دادند. سازمان برنامه وبودجه هم برنامه ها، منابع و بودجه آن ها را آنالیز و نتیجه را مصوب کرد. علاوه بر این همه دستگاه ها باید روی طرح های عمرانی خود تا سرانجام این دولت نظارت دقیق داشته باشند. طبق این برنامه ها حدود 1800 کیلومتر در این سال راه آهن جدید احداث خواهیم کرد.
سازمان برنامه به عنوان مسئول برنامه ریزی و پشتیبانی بودجه ای که درگیر نظارت و پیگیری است، به دنبال این امر است و یک سال زمان زیادی است که در آن می توان کارهای بزرگی کرد. در شرایط تحریم هم نمی توانیم فرمان را رها کنیم و ان شاءالله این هواپیما را با ناوبری درستی فرود بیاوریم و به خلبان های جدید بدهیم.
نظر شما درباره حمایت های رهبر انقلاب از این دولت چیست؟
اگر اهداف دولت را راهبردی و در راستای نظام بدانیم، این حمایت ها هم در همان راستا خواهد بود. کسی که مسئولیت همه این نظام را بر عهده دارد؛ رهبر انقلاب است که هم رئیس جمهور بوده اند و هم تجارب و نبوغ فراوانی دارند. اگر نخواهیم این کشتی را خوب راهنمایی کنیم ممکن است به سرنشینان صدمه بزنیم. این دولت پیش دشمن زانو خم ننموده و سر فرود نیاورده است؛ امّا اگر یارانه ها را به موقع نپردازیم و طرح های عمرانی را نتوانیم به موقع انجام دهیم، صدماتی به مردم وارد خواهد آمد.
ایشان می دانند که صندلی دولت معین نماینده است و برای یاری به نظام به دولت یاری می نمایند. ما همه فرزندان ایشان و سربازان نظام هستیم. ایشان همواره از همه دولت ها حمایت نموده اند و به عنوان یکی از اعضای این دولت قدردان زحمات ایشان هستیم.
- در پایان اگر نکته ای باقی مانده بفرمایید.
تأکید می کنم در کنار کارهای زیربنایی و اساسی که مورد توجه هست کوشش ما برای توجه خاص به اقشار محروم و نیازمندان جامعه به فراموشی سپرده نشده است. در سفرهای استانی علاوه بر طرح های زیربنایی برای محرومین و کسانی که تأمین مسکن و خانه برایشان شاید هیچ گاه مقدور و ممکن نباشد، با همکاری بنیاد مسکن انقلاب اسلامی و کمیته حضرت امام مسکن می سازیم. بدون اینکه آن فرد نیازمند پولی بپردازد، نیمی از آن پول را سازمان برنامه وبودجه می دهد.
آن نیمه دیگر را هم به صورت تسهیلات ارزان قیمت چهار درصدی به ایشان می دهیم که مابه التفاوت سود آن ها را هم دولت تقبّل می نماید و بنیاد مسکن هم این خانه ها را می سازد و مددجویان کمیته امداد و بهزیستی از آن استفاده می نمایند. تا به امروز ساخت بیش از هشتاد هزار واحد مسکن محرومین را آغاز نموده ایم؛ حدود 24 یا 25 هزارتایش را هم به اتمام رسانده و کلیدش را به مددجویان تحت پوشش کمیته امداد و بهزیستی داده ایم. همواره هم اعلام کردیم که این هدیه نظام هست. در کنار فعالیت های توسعه ای، همواره بر اساس تأکید حضرت امام و رهبر انقلاب مبنی بر اینکه از محرومین و مستضعفین غفلت نکنید به این عزیزان هم توجه داشته ایم و این گونه نبوده که بگوییم چرخ توسعه بگردد تا منابعی حاصل گردد و آن ها نهایتاً خودشان بتوانند خانه درست نمایند!
البته ساخت مسکن محرومین، به غیر از آن اقدامات این دولت در تکمیل مسکن مهر، مسکن ملی، مسکن روستایی و ... است. این مسکن ها خاص محرومین است. کوششمان ظرف چند سال گذشته بر این بوده که مستمری هایی را که به خانواده های تحت پوشش سازمان های حمایتی می دهیم بیشتر گردد که خوشبختانه محقق و حدود شش برابر شد. در حالی که درآمد هیچ یک از کارمندان دولت شش برابر اضافه نشده است. همه این اقدامات را در راستای یاری به آرمان هایمان تلقی می کنیم و امیدواریم که مورد رضایت مردم و خداوند باشد.
منبع: خبرگزاری پاناbestcanadatours.com: مجری سفرهای کانادا و آمریکا | مجری مستقیم کانادا و آمریکا، کارگزار سفر به کانادا و آمریکا
چای قند پهلو: چای قند پهلو، یک مجله خانوادگی است برای همه سنین