کدام ویژگی ها از مادر و کدام از پدر به فرزند منتقل می شوند؟ - هدا بلاگ

وراثت ژنتیکی

آیا بینی جمع و جور مادرتان را دارید؟ آیا مثل پدرتان در آفتاب عطسه می کنید؟ و نمی دانید موی قرمز و فرفری نوزاد شما از کجا آمده وقتی هیچ مو قرمزی در خانواده خود ندارید؟ شاید این سوالات ساده به نظر برسند، اما جواب آن ها پیچیده است. چرا؟ چون علم وراثت ژنتیکی پیچیده است.

تقریبا غیرممکن است که بدانیم هر یک از صفات ما دقیقا از کجا آمده اند. بیشتر صفات تحت تاثیر ژن های مختلف زیادی قرار دارند و بعضی از آن ها را از هر دو والد به ارث می برید. علاوه بر این، محیط هم نقش زیادی دارد، فقط به این خاطر که شما ژن یک ویژگی خاص را دارید، همواره به این معنا نیست که آن را داشته باشید. بعضی صفات هستند که اغلب فکر می کنید ارثی هستند، اما واقعا چنین نیست.

صفات را چطور به ارث می برید؟

پرسیدن این سوالات جالب است، ولی پاسخ های چندان دقیقی برای آن وجود ندارد، چند نکته اساسی وجود دارد که باتوجه به آن ژنتیک می تواند بگوید که چه صفاتی را از مادر و چه صفاتی را از پدر به ارث می برید. اما ابتدا، باید بدانید که وراثت چطور کار می نماید.

سه راه اصلی وجود دارد که می توانید صفات را از والدین خود به ارث ببرید. یک راه از طریق ژن غالب است، اگر شما یک ژن غالب را به ارث ببرید آن صفت در شما ایجاد خواهد شد. مثل رنگ چشم. اگر چشم والدین شما هر دو قهوه ای باشد، احتمالا چشم شما هم قهوه ای خواهد شد، چون این یک ویژگی غالب است. دوم از طریق ژن مغلوب، برای داشتن این ویژگی، هر دوی والدین باید ژن مغلوب را داشته باشند. به عنوان مثل اگر چشمان آبی دارید پس هر دو والدین شما باید ژن چشم آبی را داشته باشد، حتی اگر رنگ چشم خودشان آبی نباشد. آخری، ویژگی های وابسته به ایکس است که فقط در کروموزوم ایکس یافت می گردد و از طریق مادر منتقل می گردد.

توانایی وزن کم کردن

دو نوع چربی در بدن وجود دارد: چربی قهوه ای که خوب است، سوخت و ساز شما را افزایش می دهد و به حفظ وزن سالم یاری می نماید، و چربی سفید که بد است و باعث چاقی و بیماری می گردد. همه مقداری از هر دو نوع چربی را در بدنشان دارند، اما مقدار چربی قهوه ای و در نتیجه سوخت و ساز بدن، از مادر به ارث می رسد.

سرعت افزایش وزن

در حالی که مادر ممکن است با چربی قهوه ای به شما یاری کند، می توانید به خاطر چربی سفید پدرتان را مقصر بدانید. مقدار چربی که در بدنتان انباشته می گردد، تا حدودی از طریق ژن های پدر به شما منتقل می گردد. البته در خصوص وزن، ژنتیک تقدیر شما را مشخص نمی نماید، سبک زندگی شما نقش مهم تری در این زمینه دارد.

توانایی تمرکز کردن

اگر مادرتان سطح سروتونین (یک ماده شیمیایی مغزی مرتبط با خلق و خو) پایین تری دارد، احتمال بیشتری دارد که مبتلا به اختلال بیش فعالی نقص توجه شوید. ژن هایی که از مادر به کودک منتقل می گردد، روی فراوری سروتونین و توانایی تمرکز تاثیر می گذارند.

بلوغ زودرس

بلوغ و همه تغییرات مهمی که به دنبال آن می آید، مثل آکنه، صدای خش دار یا دوران قاعدگی، دوره مهم گذر از کودکی به بزرگسالی به حساب می آید. ژنتیک هر دوی والدین در زمان فرارسیدن این تغییر بزرگ نقش دارند، اما بلوغ زودرس (قبل از هشت سالگی در دختران و نه سالگی در پسران) به دلیل ژنی است که از پدرتان به ارث برده اید. یک جهش ژنتیکی منجر به نوعی بلوغ زودرس می گردد، به این معنی که اگر آن را داشته باشید، مجبورید زودتر از همه دوستانتان با مسائل بلوغ دست و پنجه نرم کنید.

خط خنده

اینکه چند سالتان است و چند ساله به نظر می رسد، در سطح سلولی از طریق انباشت آسیب به دی ان ای میتوکندریایی شما در طول عمر مشخص می گردد، ژن هایی که فقط از طرف مادرتان دریافت می کنید. عوامل محیطی مثل قرار دریافت در معرض آفتاب، سیگار کشیدن و رژیم غذایی ناسالم هم موجب آسیب به دی ان ای میتوکندریایی می شوند، اما بخشی از آسیب از مادرتان به ارث می رسد. هر چه دی ان ای میتوکندریایی جهش یافته بیشتری از مادرتان به ارث ببرید، سریع تر پیر می شوید و صفاتی مثل چین و چروک و موی سفید زودتر ظاهر می شوند.

خلق و خو

مادران به سه روش روی خلق و خوی شما تاثیر می گذارند و این فقط از طریق رفتار یا پختن غذا های سالم نیست. ساختار بخشی از مغز به نام سیستم کورتیکولیمبیک که تنظیم عواطف را کنترل می نماید و در اختلالات خلقی مثل افسردگی نقش دارد، بیشتر از مادر به دختر به ارث می رسد تا از پدر به پسر یا پدر به دختر. این یعنی دختران، حداقل تا حدودی، خلق و خوی خود را از مادرشان به ارث می برند.

جنسیت فرزندانتان

قطعا ژن شما و همسرتان، جنسیت فرزندان شما را مشخص می نماید. اما آیا می دانستید که کدام ژن های جنسیتی که منتقل می کنید، از پدرتان به شما رسیده است؟ مردی که برادران زیادی دارد احتمال بیشتری دارد که صاحب فرزند پسر گردد، در حالی که مردی که خواهران زیادی دارد به احتمال زیاد دختردار می گردد.

حافظه

مدتی است که می دانیم سابقه خانوادگی بیماری آلزایمر به میزان قابل توجهی خطر ابتلا به این بیماری را افزایش می دهد، اما تحقیقات جدید، نشان می دهد که خطر ژنتیکی ابتلا به آن در درجه اول از مادر به فرزند منتقل می گردد. بیماری آلزایمر رایج ترین دلیل زوال مغز در زندگی است که تنها در آمریکا شش میلیون نفر را مبتلا نموده است، بنابراین مهم است که بدانید چه عواملی خطر ابتلا به این بیماری را افزایش می دهد. از جمله سابقه پزشکی مادرتان، بنابراین برای حفظ سلامت مغزتان گام بردارید.

باروری

باروری یک زن ممکن است تحت تاثیر ژنی باشد که از پدرش به او رسیده است. در یک سلول تخم معمولی، بخشی از سلول به نام سانتریول در فرآیند رشد طبیعی از بین می رود. اما اگر سانتریول به دلیل اختلال عملکرد ژنتیکی از بین نرود، از پدر به دختر منتقل می گردد و زن نابارور می گردد.

خط رویش مو

شاید شنیده باشید که چگونگی و زمان ریزش مو در مردان، صفتی است که از مادر به ارث می رسد. اما، تحقیق روی 55هزار مرد ثابت کرد که این حقیقت ندارد. محققان 287 علائم ژنتیکی مستقل پیدا کردند که به مربوط به ریزش موی مردان بود و در حالی که 40 مورد فقط در کروموزوم ایکس یافت شدند (به این معنا که از مادر منتقل شده اند)، بقیه از هر دو والد به ارث رسیده بودند. جالب است که بعضی ژن های مرتبط با ریزش مو با افزایش خطر ابتلا به بیماری قلبی در مردان همراه است.

منبع: rd